De participatiewet: “food for pioneers”
Met de invoering van de Participatiewet, de nieuwe Wmo en de Jeugdwet per 1 januari 2015 is het sociaal domein in één klap het grootste domein binnen het takenpakket van gemeenten geworden, zowel financieel als inhoudelijk. Met de drie decentralisaties hebben gemeenten de centrale rol gekregen. Zij hebben nu de vrijheid om op hun eigen manier het lokale beleid in te vullen. In de eerste twee jaren hebben gemeenten vooral veel tijd gestoken in het inregelen van de nieuwe wetten. In de laatste tijd is er nu ook aandacht voor het duurzaam en integraal vormgeven van de werkwijzen en samenwerkingsverbanden.
De decentralisaties hebben niet alleen gevolgen voor gemeenten, maar ook voor ketenpartners. Met de invoering van de Participatiewet is de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) komen te vervallen. Daarmee zijn ook grote veranderingen gekomen voor Sociale Werkvoorzieningen. Mensen kunnen hierdoor niet meer instromen in de oude WSW. Dit betekent dat de populatie van mensen die nu binnen de WSW werkzaam is, langzaam kleiner wordt. Mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt moeten zich nu niet meer bij een SW-bedrijf, maar bij de gemeente melden. Deze is nu verantwoordelijk voor de begeleiding van deze burgers naar (begeleid) werk. Zowel SW-bedrijven als gemeenten staan hiermee voor nieuwe uitdagingen. In de laatste jaren zijn er verschillende keuzes gemaakt in de samenwerking. In sommige gevallen is er gekozen voor een sterfhuisconstructie voor het SW-bedrijf, in andere gevallen is er gekozen voor een samenvoeging van de sociale dienst en het SW-bedrijf tot een gezamenlijke dienst Werk en Inkomen. Een derde veelvoorkomende keuze is om Inkomen bij de gemeente te laten en het werk aspect onder te brengen bij een nieuw te vormen Leer- Werkbedrijf. Dit vraagt van beide organisaties de nodige aanpassingen, maar ook ruimte voor experiment (en falen).
Hoe ziet zo’n nieuwe organisatie eruit waarin gemeente en werkbedrijf met elkaar samen werken? Op allerlei lagen in de organisatie vraagt dit om een nieuwe werkwijzen en structuren. De organisatie en het bestuur moeten ingericht worden, maar ook de uitvoering moet mee gaan in de nieuwe werkwijze. Hoe moeten burgers geregistreerd worden en welke aanpak wordt er gekozen? Tegelijkertijd speelt er de transformatie binnen het Sociaal Domein richting een integrale toegang en budgetten die ontschot zijn. Dit biedt mogelijkheden voor diensten als arbeidsmatige dagbesteding die op het snijvlak van Wmo en Participatie zitten. Dit maakt participatie ook mogelijk voor mensen met een hele grote afstand tot de arbeidsmarkt. Er zit dus veel beweging in het Sociaal Domein en er is veel ruimte voor pionieren. Een leuk domein dus om als Young Professional in te starten!
Blog van Maaike de Lange, Newpublic